Portugese bezuinigingen dwingen cultuursector op de knieën

“De consolidering van de publieke rekeningen raakt de hele Portugese organisatiestructuur, maar we weten ook dat cultuur al aan zijn minimumlimieten zat voor investeringen”, zegt pianiste Gabriela Canavilhas, tot voor kort cultuurminister en nu parlementslid voor de socialisten.

Cultuur moet volgend jaar 43 miljoen euro besparen. Op de totale begroting stelt dat weinig voor maar van alle beleidsdomeinen moet cultuur wel het hardst besparen, zegt Canavilhas in een opiniestuk in de krant Público.

Kunstenaars en intellectuelen

Als voorbeelden geeft ze de stijging van de btw op voorstellingen naar 23 procent, de vermindering van 20 procent in de personeelsuitgaven van theaters en van 30 procent in de grote culturele centra.

Canavilhas hekelt ook dat de overheid nu de programmering van de nationale theaters van tevoren gaat controleren, iets wat ze als “gevaarlijk en demagogisch” bestempelt. Volgens haar zoekt Portugal zondebokken voor de zware besparingen en worden kunstenaars en intellectuelen ervan beschuldigd nutteloos geld te verspillen.
De voormalige minister beschuldigt de conservatieve regering ervan een beleid te voeren dat “humanistisch denken uitsluit om het nationale cultuurweefsel kapot te maken” omdat rechts weet dat “een ongeschoold volk een onderdanig volk is.”

Trojka

In zijn begroting voor 2012 gaat de Portugese overheid stevig besparen. Dat is opgelegd door het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Europese unie en de Europese Centrale Bank om een lening van 78 miljard euro te kunnen krijgen.
De zogeheten trojka eiste onder meer een drastische terugdringing van de overheidsuitgaven, een verhoging van de transport-, water, gas- en elektriciteitstarieven en een verhoging van de btw naar 23 procent op de meeste producten.

Om het vertrouwen van de markten terug te winnen ging de regering van eerste minister Pedro Passos Coelho nog verder. Ze verhoogde de btw op culturele producten van 6 naar 23 procent, maar exclusieve golfbanen, die door binnen- en buitenlandse miljonairs worden gebruikt, mogen hun voorkeurstarief van 8 procent behouden, merken analisten op.

Op de knieën

Volgens cineast José Fonseca e Costa, een ander boegbeeld van de Portugese cultuursector, is “de Portugese cultuur op de knieën gedwongen door de financiële markten die de spelregels bepalen.” “Het is algemeen bekend dat we de laatste jaren altijd het slechtst bedeeld werden in de begrotingsbesprekingen van de ministerraad.”

De Portugese cultuursector wordt daardoor steeds meer gedomineerd door Angelsaksische cultuurproducten, zegt Fonseca e Costa. Wetgeving om de eigen productie te beschermen is er niet, “wat vooral flagrant en schandalig is in de audiovisuele en telecomsector.”